Maciej Grochowski, Wyrażenia funkcyjne. Studium leksykograficzne, Kraków 1997, 126 s.

seria: Prace Instytutu Języka Polskiego PAN nr 104

Wprowadzenie: O badaniach leksykograficznych nad wyrażeniami funkcyjnymi  [fragmenty]

Liczne spójniki, partykuły, przyimki i inne wyrażenia pokrewne o funkcji wewnętrznojęzykowej i wewnętrznotekstowej należą niewątpliwie do grupy takich jednostek, które niezwykle trudno jest opisać zarówno z punktu widzenia składni, jak i semantyki. Mają one bowiem właściwości (a) indywidualne, powtarzające się jedynie w kilkuelementowych seriach (w przeciwieństwie  np. do rzeczowników, czasowników czy przymiotników), (b) odznaczające się niemałym stopniem zmienności kontekstualnej: w różnych typach kontekstów ujawniają się inne cechy gramatyczne i semantyczne tych  samych ciągów diakrytów. W grupach spójników i partykuł wiele jest takich wyrażeń, których  znaczenie nie jest powszechnie zrozumiałe (np. na wskroś,  niejako, nieomal, poniekąd, wszakże, zgoła), a także takich, których poprawne użycie sprawia kłopot, i to  nie tylko osobom, dla których język polski jest językiem obcym, ale również wielu rodzimym użytkownikom języka (…) Wydaje się więc, iż istnieją wystarczające argumenty przemawiające  za tezą o potrzebie opracowania słownika polskich wyrażeń funkcyjnych (…)

Interpretacja wybranych jednostek oraz informacja o stanie badań dotyczących opisywanych tu jednostek to dwa główne zadania tej pracy. Rezygnuję w niej celowo z rozważania ogólnych, teoretyczno-metodologicznych problemów leksykografii jednojęzycznej. Świadomie unikam również oceny słowników i literatury przedmiotu, nie podejmuję prób polemiki z zawartymi w niej tezami, nie przedstawiam uzasadnień eksplikacji (opracowanie to nie ma bowiem statusu monografii). Staram się natomiast zarejestrować dużą liczbę informacji o jednostkach i ich klasach. Dlatego też artykuły hasłowe i bibliografia stanowią najistotniejsze fragmenty tej książki (…)

[Maciej Grochowski, Kraków 1997]